Testis kanseri, testis dokularındaki hücrelerin kontrol dışı büyümesiyle ortaya çıkan bir kanser türüdür. Çoğunlukla 15 ila 49 yaş arasındaki erkekleri etkilemektedir. Yaygınlığı en az kanser türlerinden biridir.

GLOBOCAN verilerine göre [1] 2018’de Türkiye’deki yeni kanser vakaları arasında %0,74 oranla 24. sıraya sahiptir. Aynı yıla ait verilerde testis kanseri ölüm oranı ise %0,17 ile 27. sıradadır. Dünya genelinde testis kanseri kurtulma şansı %95’lik tedavi oranıyla oldukça yüksektir.

Testisler, penisin altında skrotum adı verilen deri kesesinde bulunur. Sperm (semen) ve erkeklik hormonu olan testosteronun üretiminden sorumludur. En yaygın testis kanseri tipi germ hücreli tümördür. İki temel germ hücreli tümör vardır: Seminom ve non-seminom. Seminomlar yavaş büyüyen ve yavaş yayılan tümörlerdir. Birden fazla kanser hücresinden oluşan nonseminomlar ise daha hızlı büyür ve yayılırlar.

Testis Kanseri Nedenler Nelerdir?

Testis kanseri nedenleri kesin olarak bilinmemektedir. Ancak kanser ile ilişkilendirilen ve riski artıran faktörlerden söz etmek mümkündür.

İnmemiş testisler (Kriptorşidizm): Testisler cenin gelişimi sırasında karın bölgesinde oluşur. Genellikle doğumdan önce testis torbasına (skrotum) iner. Erkeklerin yaklaşık %3 ila %5’inin testisleri doğum sonrası karın içinde kalır. Kriptorşidizm olarak adlandırılan bu durum kanser riskini artırır.
Anormal testis hücreleri: “Karsinoma in situ” olarak adlandırılan bu durum testiste anormal hücrelerin olduğu anlamına gelir. Anormal hücre gelişimi kanser olduğu anlamına gelmemektir; ancak tedavi edilmeyen vakaların yaklaşık %50’si kansere dönüşmektedir.
Doğurganlık sorunları: Düşük semen yoğunluğu, normal şekilde hareket edemeyen spermler ve yüksek oranda anormal sperm gibi fertilite problemleri de kanser riskini artırmaktadır. Bunun sebebi testis kanseri ve doğurganlık problemlerinin ortak risk faktörlerine sahip olmasıdır.
Kanser geçmişi: Daha önce testis kanseri olmuş bireylerde tekrar kanser gelişme riski 12 ila 18 kat artmaktadır. Bu oran yüksek görünebilir; ancak testis kanseri nadir görülür.
Aile öyküsü: Aile bireylerinde testis kanseri veya inmemiş testis geçmişi bulunan kişilerde kanser gelişme riski daha yüksektir.
HIV/AIDS: HIV virüsü taşıyan veya AIDS kanserine sahip erkeklerde kanser riski artmaktadır. Ancak vakaların çoğu HIV pozitif olmakla ilişkili değildir.
Hipospadias: Halk arasında “peygamber sünneti” olarak da bilinen hipospadias, penis ve üretra anormalliği ile doğan erkek çocuklarda görülür. Doğuştan sünnet olarak da tabir edilen bu durumdaki kişilerde testis kanseri gelişme riski daha fazladır.
Testiküler mikrolitiazis: Testislerdeki kalsiyum lekelerine denir. Genellikle ağrı veya şişme gibi semptomların kontrolü sırasında ultrasonla tesadüfen tespit edilir. Mikrolitiazis testis kanseri varlığını kesin olarak işaret etmez; ancak literatürde risk faktörleri arasında yer alır.
Yaş: Her yaşta görülebilen testis kanseri en çok 15-35 yaş arasındaki erkekleri etkilemektedir.

Testis Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Testis kanseri belirtileri testisleri etkileyen diğer enfeksiyonlarla benzerlik gösterebilir. Testis kanseri nasıl anlaşılır diye merak edenler için en yaygın semptomlar şunlardır:

Testiste ağrısız şişlik veya yumru
Testis ve skortumda ağrı
Testis torbasında (skortum) ağırlık hissi
Alt karın veya sırt ağrısı
Göğüs dokusunun genişlemesi

Testis Kanseri Tanı ve Teşhis Yöntemleri Nelerdir?

Testis kanseri tanısı için üroloji bölümüne başvurulmalıdır.

Fiziki muayene: Skrotum, karın, lenf düğümleri ve testislerde şişme veya sıkılık gibi belirtiler incelenir.
Ultrason: Bu görüntüleme testiyle skrotumun içinde şüpheli yumruların varlığı araştırılır. Kanserin lenf düğümlerine ve ciğerlere yayılıp yayılmadığını test etmek için göğüs ve karın taramaları da yapılabilir. MRI testleri nadiren de olsa beyni ve omuriliği kontrol etmek için kullanılır.
Kan testi: Testis kanserleri tarafından üretilen protein ve hormonların incelenmesini içerir. Tümör belirteci olarak adlandırılan bu proteinler, kanser vakalarının tümünde görülmeyebilir. Testis kanseri AFP değeri ile HCG ve LDH proteinlerine ait değerler doğrultusunda teşhis edilir.

Testis Kanseri Tedavi Yöntemleri Nedir?

Kanserin tipine, evresine ve diğer faktörlere bağlı olarak testis kanseri tedavisinde aşağıdaki yöntemler uygulanır:

Cerrahi operasyon: Tümörün ve bazı durumlarda onu çevreleyen sağlıklı dokuların vücuttan çıkarılmasını içerir. Testis kanseri için ana tedavi yöntemidir. Cerrahi operasyonlarda genellikle testislerin alındığı orşiektomi işlemi gerçekleştirilir. Orşiektomi çocuk sahibi olma şansını azaltabilmektedir. Bu sebeple tedavi öncesinde doktor ile sperm bankacılığı seçeneğini konuşmak gerekir.
Radyasyon tedavisi: Testis ve çevresindeki lenf düğümlerinde yer alan kanser hücrelerini öldürmek için uygulanır. Bu yöntem seminom hücreli kanser vakalarında kullanılır. Non seminom testis kanseri vakaları radyasyona karşı dirençlidir. 3 ila 4 hafta süren radyasyon tedavileri yüksek başarı oranına sahiptir.
Kemoterapi: Kanser hücrelerinin testis dışına sıçradığı vakalarda uygulanır. Testis ameliyatından sonra tümör belirteçlerinin çoğalması durumunda da uygulanabilmektedir. Kan dolaşımına dahil olan kemoterapi ilaçları yan etkilere sebep olmaktadır. Testis kanseri lenf nodu metastazı aşamasına geçtiğinde de kemoterapi uygulanmaktadır.

Testis Kanseri Evreleri Nedir?

Kanserin evresi hakkında bilgi sahibi olmak uygulanacak tedavi yöntemleri ve kanserin yayıldığı alanı belirlemek için önemlidir. Testis kanseri evreleri kan testi ve bilgisayarlı tomografi yoluyla belirlenir. Kanserin evreleri S (serum) ile gösterilir.

Evre 1: Kanser hücreleri yalnızca testistedir. Lenf düğümlerine ve daha uzak bölgelere ulaşmamıştır. Bu evrede tümör belirteci proteinlerin seviyeleri hafifçe yükselmiştir.
Evre 2: Kanser hücreleri testisin yanındaki dokuları ele geçirmiş ve çevresindeki en az bir lenf düğümüne yayılmıştır. Tümör belirteci proteinler seviyesi önceki evreye göre daha fazladır.
Evre 3: Bu evredeki testis kanserleri uzaktaki lenf düğümlerine veya organlara yayılmıştır. Tümör belirteci proteinler yüksek seviyelerdedir.

Testis kanseri evrelemenin bir başka yolu da TNM sistemidir. TNM evreleme sisteminde T (tumor) tümör, N (node) düğüm, M (metastasis) metastaz anlamına gelmektedir.

T, tümörün boyutunu tanımlar.
N, lenf düğümlerinde herhangi bir kanser hücresi olup olmadığını açıklar.
M, kanserin vücudun farklı bir bölümüne yayılıp yayılmadığını belirtir.

Testis Kanseri ve Cinsel Yaşam (Seks)

Testis kanseri teşhisi erkeklerde genellikle korku ve endişeye sebep olmaktadır. Bu duygular gelecekteki cinsel yaşamla yakından ilgilidir. Testis kanseri sonrası cinsel yaşam iyileşme sürecinin ardından genellikle normale yakın bir şekilde seyreder. Orşiektomi sonrası tamamen iyileşme iki hafta ila iki ay arasında sürmektedir.

Testis kanseri ameliyatı sonrası doğurganlık, cinsel performans ve istek üzerinde bazı etkiler görülebilir. Bu durumlar kişiden kişiye ve tedavinin türüne göre değişebilmektedir. Testislerden birinin alınması genellikle ereksiyon problemi yaratmaz. Kalan testis diğerinin eksikliğini telafi etmek için daha fazla erkeklik hormonu (testosteron) ve sperm üretir. Çocuk sahibi olmakla ilgili endişesi olanların ise ameliyattan önce sperm bankacılığı seçeneğini değerlendirmesi gerekir.

Testis kanseri ameliyatı lenf düğümlerinin alınmasını da içeriyorsa boşalma sorunları görülebilir. Tedavi sonrası iyileşme süreci hızlandıkça sağlıklı testis hücreleri ve lenf düğümleriyle yeterli seviyede testosteron üretilmektedir. Testis kanseri tanı ve tedavisinin erkekler üzerinde yarattığı psikolojik ve fizyolojik etkilerin benzerleri, kadınlardaki rahim kanseri vakalarında da görülmektedir. Bu gibi durumlarda tedavi sonrası ürologlar ile sürekli iletişim halinde olmalı, takip ve bakım tavsiyeleri alınmalıdır.